Tutankamon’un mezarının bulunmasından 100 yıl sonra keşfin bâtın kahramanlarına ışık tutuluyor
Seher Alp
4 min read
Harry Burton/Griffith Institute, Oxford University Tutankhamun’un altın maskesi 1922 yılında Hükümdarlar Vadisi’nde Mısır hükümdarı Tutankamon’un bozulmamış mezarını ortaya çıkarılması, çağdaş tarihin en ünlü arkeolojik keşifleri ortasında gösteriliyor.
Bugünlerde Oxford Üniversitesi’nde keşfin 100. yılı anısına yapılan bir stant, bu keşfin ismi anılmayan kahramanlarına ışık tutuyor.
Çocuk firavun Tutankamon, 3 bin yıldan uzun müddet evvel, 19 yaşındayken ölmüştü. Kalıntıları 1922’de İngiliz Mısırbilimci Howard Carter ve grubu tarafından gün yüzüne çıkarıldı.
10 yıl süren hafriyat süreci sırasında tutulan notlar, çekilen fotoğraflar, planlar, çizimler farklı bir bakışı da mümkün kılıyor.
Howard Carter’ı keşfin tek kahramanı olarak gösteren algıya karşılık, katkıları gözardı edilen birçok Mısırlı da bu arşiv sayesinde göz önüne geldi.
Fakat yüzler orada olsa da birçok kahramanın ismi arşivde yer almıyor. Onlardan biri, Mısırlı bir model çocuk. Boynundaki ağır kolye ile mezar içinde poz verirken, çağdaş ve kadim Mısır’ı biraya getiriyor.
BBC
Harry Burton/Griffith Institute, Oxford UniversityBir öbür fotoğrafta, mezar odasına ulaşma çalışmalarından biri görülüyor. İki yetişkin erkekle, dar kısımlarda çalışabilmesi için seçilen bir çocuk o karenin merkezindeler.
Harry Burton/Griffith Institute, Oxford Universityİsmi keşifle tarihe geçen Howard Carter, notları ortasında dört Mısırlıya teşekkür ediyor. Bunlar, Ahmed Gerigar, Gad Hasan, Hussein Abu Awad ve Hussein Ahmed Said… Lakin onları fotoğraflar ortasında seçebilmek mümkün değil.
Mısırbilimci Dr Daniela Rosenow, Carter’ın mezar çalışmaları sırasında 50’den fazla kişiyi işe aldığını söylüyor.
Harry Burton/Griffith Institute, Oxford UniversityDr Rosenow bu şahısların isimleri kaydedilmemiş olsa da, fotoğrafların, sömürgeler devrinin “kahraman kaşif” imajını tartışmaya açtığını savunuyor:
“Bu fotoğraflar sayesinde Mısırlıların değerli katkılarını görüyoruz ki bu da elimizde kıssanın sırf bir tarafının olduğunu ortaya koyuyor”
Harry Burton/Griffith Institute, Oxford UniversityŞuurlu bir poz olduğu aşikâr olan bu dramatik karede, Carter ve takımı yaldızlı tapınağın kapısını açarken görülüyor.
Carter eğilmiş, asistanı Arthur Callender ve ismi kaydedilmemiş bir Mısırlı üzerinden bakıyor.
Bu fotoğraf, keşfin dünyada duyulmasına aracı oldu ve Carter’ı da İngiliz maceraperest olarak öne çıkardı.
Harry Burton/Griffith Institute, Oxford UniversityBurton’un tabutun dış cephesini çektiği bu fotoğraf, çocuk hükümdarın alnındaki mısır ve zeytin yapraklarına odaklanıyor.
Bu fotoğraftan kısa bir sonra, dış dünyayla temas eden bu yapraklar yok oldu. Onların varlığı sırf artık bu keskin fotoğrafla hatırlanıyor.
Harry Burton/Griffith Institute, Oxford Universityİngiliz cerrah Douglas Derry, Tutankamon’un mumyalanmış vücuduna birinci kesiği atan isimdi.
11 Kasım 1925’teki fotoğrafta Derry’nin sağında Dr Salih Hamdi Beyefendi yer alıyor. İzleyenler ortasında Fransız uzman Pierre Lacau ve Mısırlı yetkililer de var.
Harry Burton/Griffith Institute, Oxford UniversityTutankamon’un tamamı altın maskesi, mezarda bulunan en ikonik nesnelerden biriydi.
Harry Burton/Griffith Institute, Oxford UniversityAntik Mısır mitolojisine nazaran vefat ve cenaze ilahı olan Anusbis’in heykeli de Carter tarafından çizildi. Kağıtta notlar ve ölçümler de yer alıyor. Bir illüstratörün oğlu olan Carter, sanat eğitimi almıştı lakin sonra da arkeolojiye geçiş yapmıştı.
Carter, mezar odasının doğusundaki bir depoyu ‘Hazine’ olarak isimlendirmiş. Alttaki karede fotoğrafçı Burton, dramatik efekti artırmak için kapalı ışık tekniği kullanıyor.
Harry Burton/Griffith Institute, Oxford UniversityTUTANKAMON KİMDİ?
Çocuk kral diye de anılan Tutankamon, Antik Mısır’ın 18. hanedanındandı.
Howard Carter’ın 1922’de bulduğu mezarının hiç bozulmamış olmasıyla dikkat çekmişti.
Öldüğünde yaklaşık 17 yaşında olan Tutankamon’un gerçek vefat nedeni hâlâ bir sır.
Öldürülmüş yahut av sırasında aldığı bir yaradan ölmüş olabileceği düşünülüyor.
